Wszyscy wiedzą – jeśli się dość pilnie uczyli gramatyki – że nie wszystkie przymiotniki można w sposób prosty stopniować. W tej materii jest całkiem sporo wyjątków. Z historii wiemy, że od maków na Monte Cassino czerwieńsza była krew żołnierzy polskich. Kochając klasyczne rockowe piosenki wiemy też, że istnieje bielszy odcień bieli. Choć już trudno nam sobie wyobrazić niebieściejszy kolor nieba lub różowszy kostium króliczka Playboya. Nie chcąc używać błędnych potworków językowych, będziemy musieli powiedzieć, że niebo nad Grecją jest bardziej niebieskie, niż w Polsce, a kostium tej blondynki jest bardziej różowy niż brunetki. A może odwrotnie?
Niektóre przymiotniki da się stopniować tylko w sposób opisowy. Udowadnia to stary szkolny dowcip mówiący o tym, że stopień wyższy czasownika chory, to chorszy, a stopień najwyższy to trup. Są przymiotniki, które można stopniować w sposób opisowy i to najczęściej tylko w stopniu wyższym. Stan organizmu określamy zwykle dwoma przymiotnikami – zdrowy i chory. O ile można być zdrowszym lub najzdrowszym, to będąc chorym można być tylko bardziej chorym lub mniej chorym. Mniej chorym mając grypę, a bardziej mając dżumę.
Są jednak przymiotniki, których się stopniować nie da. Jeśli młotek jest żelazny, to jest. I tyle. Rzecz jasna na siłę możemy powiedzieć, że jest bardziej żelazny. Jednak jest to logicznie bezsensowne. Osobnik, który rzekomo jest prawnikiem i który przez przypadek wygrał wybory prezydenckie, rzekł, że po złożeniu podpisu na pośpiesznie wypichconych pisowskich ustawach, nasz kraj stanie się praworządniejszy. Nieuk. Kraj jest praworządny albo nie jest. Oczywiście można powiedzieć, że Wielka Brytania jest bardziej praworządna niż Polska. Ot choćby dlatego, że tam nazioli i rasistów się ściga, a nie nazywa ich patriotyczną młodzieżą.
Przymiotnik praworządny – podobnie jak niezłomny – ma stan zero-jedynkowy. Albo jesteś Adrian niezłomny, albo jesteś miękka faja. Polska krajem praworządnym była. Ale już nie jest. Teraz jest pisorządna. Bez stopniowania.
